In het Nederland van de 19e eeuw was het vrijwel overal armoede. dat was te zien aan de huizen de kleding én aan het schoeisel.
Op Urk was de situatie ook niet beter en liepen de meeste bewoners dan ook op houten klompen.
De blank geschuurde uitvoering werd zowel door jong als oud gedragen
Nadat aanvankelijk op Urk alleen de blank geschuurde klompen gedragen werden, kwamen er later ook de zwart geverfde klompen voor de mannen bij, deze waren “versierd” met een uitgesneden “netje” op de wreef.
Als op Urk de vrouwen zondag’s naar de kerk gingen droegen ze veelal zwarte lakmuilen, daar was net als bij andere klederdrachten geen onderscheid tussen links en rechts.
De muilen waren aan de voorkant gevoerd met schapenleer (bezaan) en de achterkant bestond uit zwart lakleer met een rood randje naar voren toe uitstekend, in dit gedeelte waren vaak de initialen van de draagster aangebracht, de vóór en achterkant van de muilen waren matig rond.
Op Urk werden door de vrouwen naast de blank geschuurde klompen vaak leren muilen gedragen. Waren de klompen voor in het werk door de week , de muilen werden meestal thuis gedragen, of ook wanneer men op visite ging.
Er zat geen verschil tussen Links en Rechts, de muilen waren aan de
voorkant gevoerd met schapenleer (bezaan) en de achterkant bestond uit zwart leer met een rood randje naar voren toe uitstekend, in dit gedeelte waren vaak de initialen van de draagster aangebracht, de vóór en achterkant van de muilen waren matig rond.
Eind 19e eeuw was het door de nood gedreven, gebruikelijk dat de jonge meisjes naar de “wal” gingen om te dienen, dit scheelde een eter aan tafel en het bracht ook nog wat geld binnen.
Naast dat het financieel voordeel bracht, brachten de meisjes ook het dragen van schoenen dichterbij, deze eerste schoenen waren heel eenvoudig met een bandje over de wreef.
Later in de tijd, en dan zitten we al zo rond 1950 gingen de vrouwen steeds meer confectieschoenen onder de klederdracht gedragen.
De meest bekende schoenen zijn wel de hoger opgesloten variant met elastiek aan de zijkant en perforatie op de wreef.
Halverwege de 20e eeuw bleek de “afbraak” van de klederdracht zich in te zetten, de fabrieksmatig gemaakte schoenen deden steeds vaker hun intrede. Om zich te onderscheiden van de burger mode, bleken de lakschoenen een gewild alternatief te zijn. Het merk Cristall ging vaak over de toonbank.
Op Urk droegen de mannen op de zondag zwarte instapschoenen met een zijden strikje op de wreef.
De schoenen werden door de plaatselijke schoenmakers gemaakt van zacht geitenleer en in de achterkant met rood leer gevoerd, terwijl ze aan de voorkant met zacht schapenleer gevoerd waren.
Als er op Urk betere visvangsten waren, was dat vaak merkbaar in het uitgave patroon, zo waren er vissers die het zich konden veroorloven om in plaats van een zijden strikje, een paar zilveren gespen op de schoenen te dragen.
Jongens die het voorrecht hadden dat hun ouders wat meer te besteden hadden, kregen soms instapschoenen met een zilveren gesp op de wreef, dat dit niet algemeen was zal duidelijk zijn.
Wat materialen betreft waren ze gelijk aan de schoenen met strikje, maar omdat de gespjes met een riempje vast zaten, was het model net even anders uitgevoerd.
